piątek, 7 grudnia 2012

Ukształtowanie powierzchni Polski

Powtórzenie
Formy terenu;
·         Formy wypukłe – grzęda, grań, grzbiet, góra, pagórek, wzgórze
·         Formy wklęsłe   -  dolina, kotlina, cyrk lodowcowy, żleb
·         Formy płaskie    -  równina

http://p-toklowicz.republika.pl/wklesle.html


http://p-toklowicz.republika.pl/wypukle.html 

Formy ukształtowania powierzchni

Formy ukształtowania powierzchni powstały w wyniku jednoczesnego działania różnych procesów rzeźbotwórczych.  Wysokość bezwzględna i wysokości względne są podstawą do ich wyróżnienia. Do tych form zaliczamy: niziny, wyżyny, góry, depresje, kryptodepresje.
Niziny to obszary wzniesione ponad poziom morza do wysokości 300 m n.p.m.  Zależnie od różnic wysokości mogą mieć charakter równin, terenów falistych lub pagórkowatych.
Wyżyny wznoszą się powyżej 300 m n.p.m., o małych różnicach wysokości względnych. Mają krajobraz falisty lub pagórkowaty, często również równinny.
Góry charakteryzują się dużymi różnicami wysokości względnych (ponad 300 m) oraz znacznym nachyleniem stoków.
Depresja – teren lądowy  położony poniżej poziomu morza.
Kryptodepresja, ukryta depresja to depresja pokryta wodami jeziora, dno jeziora znajduje się poniżej poziomu morza.


Cechy ukształtowanie powierzchni Polski:

  •  przewaga obszarów nizinnych – obszary położone poniżej 200 m n.p.m. zajmują około 75% powierzchni; a  91% powierzchni nie przekroczyła 300 m n.p.m.;
  •   średnia wysokość wynosi 173 m n.p.m.;
  •  2,5% powierzchni zajmują góry;
  •  najniższej położone miejsce znajduje się w pobliżu Raczek Elbląskich – 1,8 m p.p.m.
  •   najwyżej położony punkt – Rysy osiągające 2499 m n.p.m.;
  • najgłębsza kryptodepresja to dno jeziora Miedwie znajdujące się na głębokości 29 m p.p.m. ;
  •   powierzchnia nachylona jest w kierunku północno-zachodnim;
  •  pasowy układ form rzeźby terenu – 6 pasów rzeźby o przebiegu równoleżnikowym.


Równoleżnikowe pasy rzeźby terenu z N – S

Pas pobrzeży (pas obniżeń) – obejmuje obszary nadmorskie o niewielkich wysokościach bezwzględnych z wybrzeżami mierzejewo-zalewowymi i klifowymi. Teren lekko falisty z jeziorami przybrzeżnymi, z równinami aluwialnymi, powstałymi w wyniku akumulacji osadów rzecznych Wisły i Odry.
 Pas pojezierzy (pas wyniesień) – zróżnicowany krajobraz ukształtował lądolód. Występują tu liczne wzgórza morenowe oraz jeziora, w tym największe - Śniardwy  i najgłębsze – Hańcza. 


 Pas nizin środkowopolskich (pas obniżeń) – obejmuje płaski obszar, położony na wysokościach nieprzekraczających 300 m n.p.m, o rzeźbie staro glacjalnej. Charakterystycznymi elementami tego pasa to: szerokie, płaskie pradoliny oraz rozległe równiny z rzadko występującymi wzniesieniami.

Nizina Wielkopolska

Nizina Śląska










 Pas wyżyn (pas wyniesień) – obszar położony powyżej 300 m n.p.m. , charakteryzujący się małym zróżnicowaniem wysokości względnych. Bardzo zróżnicowany pod względem budowy geologicznej i rzeźby terenu. 




Pas kotlin podkarpackich (pas obniżeń) -  stanowi naturalne obniżenie miedzy wyżynami a Karpatami. Jest to zapadlisko powstałe podczas orogenezy alpejskiej. Dominują tu rozległe płaskowyże, równiny i szerokie doliny.

San     / Dwernik/

 Pas gór (pas wyniesień) – obszar ten cechują duże wysokości względne. Pas ten obejmuje Sudety i Karpaty oddzielone Bramą Morawską. Karpaty reprezentują różne typy krajobrazu: wysokogórski z ostrymi grzbietami i stromymi stokami w Tatrach oraz  z rozległymi grzbietami porośniętymi lasami i licznymi formami skałkowymi w Beskidach i Pieninach. Sudety o góry zrębowe o licznych kopulastych wzniesieniach i znacznych płaskowyżach.



Ćwiczenia
Dopasuj poniższe nazwy obiektów geograficznych do odpowiedniego pasa rzeźby terenu.    


Śniardwy; Żuławy Wiślane; Roztocze; Łysogóry; 
Brama Krakowska; 
Karkonosze;  Nizina Szczecińska; Wieżyca; 
Mierzeja Łebska; Babia Góra; Bieszczady;  
Autor: o